Πολλές φορές με εντυπωσιάζει το γεγονός ότι τα ίδια τα παιδιά μας δείχνουν με τον τρόπο τους, μέσα από το παιχνίδι ή τις συζητήσεις τους, τα πράγματα εκείνα που είναι απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξή τους.
Το τελευταίο περιστατικό που με αιφνιδίασε (με ευχάριστο τρόπο) ήταν στις 23 Απριλίου, που ήταν η παγκόσμια ημέρα βιβλίου.
Στην τάξη της κόρης μου, είχαν σαν εργασία λόγω της ημέρας να φέρουν μαζί τους στο σχολείο ένα αγαπημένο τους παραμύθι. Η Μυρτώ πήρε την Σταχτοπούτα, με την οποία τρελαίνεται και θέλει να της διαβάζω το παραμύθι κάθε βράδυ ανελλιπώς. Όπως ήταν αναμενόμενο, επέστρεψε από το σχολείο ενθουσιασμένη από την όλη διαδικασία με τα παραμύθια, και μου έλεγε διάφορες ιστορίες για όσα είπαν μαζί με τη δασκάλα και τους συμμαθητές της.
Το ίδιο απόγευμα, καθώς έπαιζε στο δωμάτιό της μαζί με δύο φίλες της, κάποια στιγμή κάτι παίρνει το αυτί μου να λένε για ιππότες, μάγισσες, πριγκίπισσες και άλλα παρόμοια.
Συνειδητοποίησα ότι τα κορίτσια, επηρεασμένα από την “εργασία” με τα παραμύθια, ντυνόταν με φορεσιές αντίστοιχες των παραμυθιών (έχουμε διάφορες τέτοιες στολές στο σπίτι) και έπαιζαν αυτοσχέδια θεατρικά!
Αν και γνωρίζω γενικά ότι είναι σημαντικό για τα παιδιά να παίζουν παιχνίδια ρόλων, πιθανόν παλιότερα να μην έδινα ιδιαίτερη σημασία σε ένα τέτοιο περιστατικό. Λόγω, όμως, της καθημερινής επαφής με τα παιχνίδια και τα παιδικά αξεσουάρ που έχουμε στα καταστήματα της Flexa και στο CozyKids, η σύνδεση με την όλη θεωρία του role play έγινε τώρα στο μυαλό μου αυτόματα.
Είναι φοβερό τελικά πώς λειτουργεί το μυαλό των παιδιών.
Είναι φοβερό να παρατηρείς πώς όταν μπαίνουν σε έναν ρόλο η φαντασία τους καλπάζει ανεξέλεγκτη, και πώς μοιράζονται τα όνειρά τους με τα άλλα παιδάκια, χτίζοντας ιστορίες και φανταστικούς κόσμους με ελάχιστα πρακτικά βοηθήματα, ή και χωρίς τίποτα πολλές φορές.
Πως ωφελείται το παιδί από τα παιχνίδια ρόλων
Αυτό που είδα να συμβαίνει εκείνη τη μέρα με τη Μυρτώ και τις φίλες της, είναι τελικά κάτι που όχι απλά θεωρείται από παιδαγωγούς και γιατρούς πολύτιμο για τα παιδιά, αλλά πολλές φορές περιγράφεται από τους ειδικούς ως δραστηριότητα ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξή τους.
Το όλο θέμα αποκτά ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον, αν αναλογιστείς τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους ωφελείται το παιδί όταν υποδύεται ρόλους.
Αναπτύσσει επικοινωνιακές δεξιότητες
Μπαίνει στη διαδικασία να εξηγήσει έννοιες, να συνεννοηθεί με άλλα παιδιά, να καταστρώσει πλάνα και να οργανώσει ομαδικές δραστηριότητες.
Γίνεται πιο κοινωνικό
Μαθαίνει να μοιράζεται σκέψεις και συναισθήματα, κι έτσι μαθαίνει καλύτερα τον εαυτό του αλλά και τους άλλους.
Ενθαρρύνεται να πειραματιστεί
Δεν του βάζει κανείς περιορισμούς στον πειραματισμό, και εφαρμόζει στην πράξη δραστηριότητες όπως η έρευνα και η εξερεύνηση.
Αναπτύσσει δημιουργική σκέψη
Λαμβάνει πολύτιμα ερεθίσματα που ζωντανεύουν τη φαντασία του.
Αποκτά ενσυναίσθηση
Αναλαμβάνοντας κάποιον ρόλο, αντιλαμβάνεται καλύτερα τη θέση και τα συναισθήματα του ατόμου που υποδύεται, καλλιεργώντας έτσι την ενσυναίσθησή του.
Διευρύνει τους ορίζοντές του
Μαθαίνει για άλλους πολιτισμούς και κουλτούρες.
Μαθαίνει πιο γρήγορα
Καταλαβαίνει πώς λειτουργεί ο κόσμος γύρω του. Μαθαίνει περισσότερα πράγματα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αφού η μάθηση παίρνει τη μορφή παιχνιδιού.
Με τον καιρό έχω μελετήσει τα παιχνίδια ρόλων σε βάθος, κυρίως διαβάζοντας, με αφορμή συζητήσεις γύρω από τα παιχνίδια, τα παιδικά έπιπλα και τα αξεσουάρ, με τον κόσμο που έρχεται στα καταστήματα. Τα πλεονεκτήματα για τα παιδιά είναι αμέτρητα, αφού μέσα από τη διαδικασία του role play επηρεάζονται πάρα πολλές πτυχές της προσωπικότητάς τους.
Όταν κάτι είναι τόσο σημαντικό για την ανάπτυξη των παιδιών, κάποιες φορές μπορείς όντως να το καταλάβεις και από τη συμπεριφορά τους: Ενθουσιάζονται, εκφράζουν την ευχαρίστησή τους και το διασκεδάζουν περισσότερο απ’ όσο με άλλα παιχνίδια.
Έβλεπα, για παράδειγμα, τα παιδιά που συμμετείχαν σε εκδήλωση που κάναμε στη Flexa τον Μάιο σε συνεργασία με το Mediterranean Cosmos, στη Θεσσαλονίκη. Το θέμα ήταν η Άγρια Δύση και οι ινδιάνοι.
Το να μπουν στο ρόλο του ινδιάνου ήταν για εκείνα κάτι αυτονόητο, το έκαναν με ενθουσιασμό και χωρίς δεύτερη σκέψη! Ήταν λες και τα μυαλό τους έκανε ένα κλικ, και μεταφέρονταν αυτόματα σε έναν πραγματικό ινδιάνικο καταυλισμό, ζούσαν σε τίπι, χόρευαν ινδιάνικους ρυθμούς και έπαιζαν μουσικά όργανα.
Το βίντεο είναι από την πρώτη μέρα της εκδήλωσης:
Όπως είναι φυσικό για εμάς τους γονείς, έχοντας το μυαλό μας φορτωμένο με ένα σωρό πράγματα της καθημερινότητας, είναι συχνά δύσκολο να θυμόμαστε ή να συνειδητοποιούμε τα τεράστια οφέλη που έχουν τα παιχνίδια ρόλων για τα παιδιά μας.
Προσωπικά, θυμίζω πλέον διαρκώς στον εαυτό μου ότι πρέπει να τα ενθαρρύνω να παίζουν τέτοια παιχνίδια, οποιαδήποτε μορφή κι αν έχουν.
Μπορεί να είναι η ινδιάνικη σκηνή, το πειρατικό σκηνικό που έχουν στο δωμάτιό τους, ή ακόμα κι ένα διαδραστικό παιχνίδι που μπορεί να παίζουν, το οποίο προϋποθέτει να αναλαμβάνουν οι παίκτες κάποιο ρόλο. Στα κορίτσια, για παράδειγμα, αρέσει να μπαίνουν στο ρόλο της μαμάς ή της νοικοκυράς με ένα κουκλόσπιτο, και στα αγόρια να παριστάνουν το μάστορα με κάποιο παιχνίδι με εργαλεία.
Τα περισσότερα παιδάκια τα βλέπουμε συχνά να μπαίνουν αυθόρμητα, ακόμα και χωρίς συγκεκριμένη αφορμή, στο ρόλο του πωλητή, του μάγειρα, του πιλότου, κάποιου σούπερ ήρωα, ή να παίζουν ένα αυτοσχέδιο θεατρικό ή χορευτικό (για το οποίο μασκαρεύονται κιόλας αναλόγως), όπως έκανε η Μυρτώ τη μέρα με τα παραμύθια.
Παριστάνουν ακόμα και φανταστικά όντα ή ζώα που δεν έχουν δει ποτέ από κοντά. Τα δικά μας τα έχω δει να παριστάνουν από τον σκύλο και τον πιγκουίνο, μέχρι εξωγήινους, δεινόσαυρους και δράκους.
Αυτού του είδους το παιχνίδι, λένε οι ειδικοί, παρ’ όλο που φαίνεται να είναι απλά “παιχνίδι”, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας της ανάπτυξης του παιδιού, και θεωρούν ότι είναι απαραίτητο να το ενθαρρύνουμε με όποιον τρόπο μπορούμε.
Θυμάμαι συχνά κάτι σχετικό και πολύ εύστοχο που είχα ακούσει, το οποίο αποδίδεται στον Αϊνστάιν:
“Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση. Η γνώση περιορίζεται σε όσα γνωρίζουμε και κατανοούμε, ενώ η φαντασία περικλείει ολόκληρο τον κόσμο, μαζί με όλα όσα υπάρχουν για να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε”
